Levenswijsheid uit een boekje
'Mijn dinsdagen met Morrie', van Mitch Albom.
Op aanraden van een dame die in mijn leesgroep zat, ben ik dit klein boekje ongeveer 14 jaar geleden, gaan lezen. Het heeft me toen heel diep geraakt!
Wat een rijkdom
Ik deel mijn aantekeningen graag omdat ze uiteraard actueel blijven en je zal zo meteen zelf wel begrijpen waarom. Ik herwerk hierbij geen enkele zin, zet er ook niets persoonlijk bij, maar geef je enkel maar mijn notities weer en je zal zien, het spreekt allemaal voor zich.
Wat een levenswijsheid, wat een rijkdom in dit klein, dun boekje.
Als dit alles je weet te raken, durf ik je zeker aan te raden het zelf ook te gaan lezen.
Een mooi 'verhaal' over een helse ziekte (ALS).
Een ontmoeting van een leerling (Mitch) met zijn vroegere docent (Morrie) die stervende is. Morrie vertelt over de lessen die je leert in dit leven; het loslaten van alles.
Dit boek geeft ook weer hoe Morrie zo goed mogelijk probeert om te gaan met het aftakelen van zijn lichaam en hoe hij zich voorbereidt op de naderende dood.
4 zaken zijn volgens Morrie echt belangrijk in het leven
- Heb je iemand gevonden om je hart mee te delen?
- Geef je aan de gemeenschap?
- Leef je in vrede met jezelf?
- Probeer je zo menselijk mogelijk te zijn?
Belangrijk om te weten voordat je gaat verder lezen:
Wat verder in de tekst cursief staat, daar is de verteller (Mitch) aan het woord.
De rest is allemaal wat Morrie vertelt aan Mitch tijdens hun gesprekken.
Zoveel mensen die bij me op bezoek komen zijn ongelukkig. Waarom?
... We hebben ten eerste geen cultuur waarin de mensen tevreden over zichzelf zijn. We leren ze de verkeerde dingen. En je moet heel sterk zijn om te zeggen: als de cultuur niet werkt, accepteer die dan niet. Maak je eigen cultuur.
...een spanning van tegengestelde krachten, als het trekken aan een elastiekje. En de meesten van ons leven ergens in het midden. Dat klinkt als een worstelwedstrijd. Dus wie wint er? De liefde wint. De liefde wint altijd.
Ik zag hem steeds voor me, genietend van iedere minuut met zijn dierbaren, terwijl ik zovele uren besteedde aan dingen die mij persoonlijk niets zeiden...
... Hij had een cocon gesponnen van menselijke activiteiten – conversatie, interactie, affectie – en deze vulden zijn leven...
Zoveel mensen lopen rond met een zinloos leven. Ze lijken half te slapen, zelfs als ze bezig zijn met dingen die ze belangrijk vinden.
Dit komt doordat ze de verkeerde dingen najagen. Je kunt je leven zinvol maken door jezelf te wijden aan het liefhebben van anderen, jezelf te wijden aan de gemeenschap die je omringt en jezelf te wijden aan het scheppen van iets dat een doel en zin aan je bestaan geeft.
Hij zegt dat ik een volledig mens moet zijn. Hij spreekt over vervreemding van de jeugd en het belang van verbondenheid met de samenleving om me heen.
Het belangrijkste in het leven is dat je leert hoe je liefde moet geven en hoe je liefde moet ontvangen. Stel je ervoor open. We denken dat we geen liefde verdienen, we denken dat we te sentimenteel worden als we ons ervoor openstellen.
Liefde is de enige rationele daad.
...het effect van stilte op menselijke relaties.
Waarom voelen we ons niet op ons gemak als het stil is? Wat voor troost vinden we bij al dat lawaai?
... medeleven met anderen, en waarom er in onze maatschappij zo’n gebrek aan is.
...wat zou het nuttig zijn als er een dagelijkse limiet aan zelfmedelijden werd gesteld. Een paar ogenblikken van verdriet en dan verder met je dag.
... soms kun je niet geloven wat je ziet en moet je geloven wat je voelt. En als je ooit wilt dat andere mensen je vertrouwen, dan moet je voelen dat je hen ook kunt vertrouwen – zelfs als je in het duister tast, zelfs als je valt.
We zullen elkaars hand vasthouden... En dan zal er heel veel liefde over en weer gaan... Je hebt geen stem of gehoor nodig om dat te kunnen voelen.
Doodgaan
...hoe kun je ooit voorbereid zijn op je dood?
... vraag iedere dag: ben ik klaar? Doe ik alles wat ik moet doen? Ben ik diegene die ik wil zijn?
... Als je eenmaal leert te sterven, leer je te leven!
...Als je doodgaat, verandert alles...
Je ontdoet je van alle onzin en concentreert je op wat echt belangrijk is. Je ziet alles heel anders. Leer dus te sterven en je leert te leven.
Je zal ook niet meer zo ambitieus zijn. Je zal wat meer ruimte maken voor spirituele zaken. We zijn te veel bezig met materiële zaken en die bevredigen ons niet.
Heb elkaar lief, of verkommer.
Auden
Als je wilt ervaren hoe het is om volkomen verantwoordelijk te zijn voor een ander mens en als je wilt leren op de innigste manier lief te hebben en met iemand verbonden te zijn dan moet je kinderen nemen.
Hecht je niet aan dingen, want alles is vergankelijk.
Uit het Boedhisme
Emoties
Als je je emoties onderdrukt, als je weigert ze ten volle te beleven, kun je nooit zo ver komen dat je afstand neemt. Geef jezelf er eerst helemaal aan over, duik er middenin, pas als je de emotie volledig kent en weet wat het is en hoe het voelt, kan je er afstand van nemen.
Draai de kraan open. Dompel jezelf in de emotie, je zal erdoor geholpen worden.
Als je bvb angst binnenlaat, het herkent, kan je zeggen “goed het is alleen maar angst, ik hoef me daardoor niet laten beheersen. Ik zie het nu zoals het is.”
In de psychiatrie: de meeste patiënten zijn afgewezen of genegeerd in hun leven, men had ze een gevoel gegeven dat ze niet bestonden. Ze verlangden ook naar medeleven.
...rijkdom maakte hen niet gelukkig of tevreden.
... Opeens begreep ik waarom hij er zo van genoot als ik me over hem heen boog en iets verschikte, of met zijn kussens in de weer was, of zijn ogen afveegde. Menselijk contact.
Op achtenzeventigjarige leeftijd gaf hij als een volwassene en nam hij als een kind.
Onvervulde levens
Al die nadruk op jong zijn – ik trap er niet in, zei hij... ik weet hoe ellendig het kan zijn om jong te wezen, dus vertel mij niet dat het zo geweldig is. Al die jongelui die bij me zijn gekomen met hun problemen, hun conflicten, hun gevoelens van minderwaardigheid, hun idee dat het leven afschuwelijk was, zo erg dat ze er een eind aan wilden maken. En bij al die ellende komt nog dat jonge mensen geen wijsheid bezitten. Ze begrijpen heel weinig van het leven.
“O was ik maar weer jong” ...je hoort nooit mensen zeggen “ik wou dat ik maar 65 was.” Weet je waar dat van getuigt? Van onbevredigende levens. Onvervulde levens. Levens die nooit zinvol zijn geweest. Want als je leven zinvol is, wil je niet terug. Dan wil je vooruit. Dan wil je meer zien, meer doen.
Als je je verzet tegen het ouder worden, zal je altijd ongelukkig zijn, want het gebeurt toch.
We hechten waarde aan de verkeerde dingen en dat leidt tot levens vol desillusies.
Weet je hoe ze mensen hersenspoelen? Meer is goed, meer is goed. We herhalen het, en horen het steeds maar weer, tot niemand meer de moeite neemt er zelfs maar anders over te denken.
Je kunt materiële zaken niet in de plaats stellen van liefde of vriendelijkheid of genegenheid of een gevoel van kameraadschap.
Zinvol leven
Niets geeft je voldoening, buiten anderen geven wat je te bieden hebt. Je tijd, je belangstelling, je verhalen.
Zo begin je respect te krijgen: door iets te geven dat je hebt, respect voor jezelf omdat een ander mens je nodig heeft.
Zinvol leven = Wijd jezelf aan het liefhebben van anderen, wijd jezelf aan de gemeenschap die je omringt en wijd jezelf aan het scheppen van iets dat je bestaan zin en een doel geeft.
Met status bereik je niets. Alleen met een open hart zal je op gelijke hoogte tussen alle mensen kunnen zweven.
Door iets aan anderen te geven, voel je dat je leeft.
Doe de dingen die uit je hart komen. Dan zal je niet ontevreden zijn, niet jaloers zijn, niet verlangen naar dingen van andere mensen. Integendeel, je zult versteld staan van wat je ervoor terugkrijgt.
Door liefde blijf je leven, zelfs nadat je gestorven bent.
Aandachtig luisteren
Ik ben een groot voorstander van volledig aanwezig zijn. Dat betekent dat je echt bij de persoon moet zijn bij wie je bent. Ik praat met jou. Ik denk aan jou. Aandachtig leren luisteren. Het probleem is dat iedereen zo’n haast heeft. De mensen hebben de zin van hun leven nog niet gevonden, dus rennen ze voortdurend rond op zoek ernaar.
Vandaag is men ofwel te egoïstisch om aan een echte relatie deel te nemen of ze storten zich overhaast in een huwelijk en gaan een half jaar later scheiden.
Ze weten niet wat ze van een partner verlangen. Ze weten niet wie ze zelf zijn, dus hoe kunnen ze dan weten met wie ze trouwen.
- Als je de ander niet respecteert...
- Als je geen water bij de wijn kan doen...
- Als je niet openlijk kunt praten over wat zich tussen jullie afspeelt.
- Als je geen gemeenschappelijke waarden in je leven hebt...
Je waarden moeten hetzelfde zijn.
Heb elkaar lief of verkommer!
Elkaar liefhebben
Hij geloofde in de aangeboren goedheid van mensen. Hij zag ook wat ze konden worden. Mensen zijn alleen gemeen als ze worden bedreigd, en dat doet onze cultuur. Zelfs mensen die in onze economie een baan hebben worden voortdurend bedreigd, omdat ze bang zijn dat ze die baan zullen verliezen. En als je bedreigd wordt begin je alleen aan jezelf te denken. Dan maak je van geld een god. Het maakt allemaal deel uit van deze cultuur.
We zien niet wat we zouden kunnen zijn. We zouden naar onze mogelijkheden moeten kijken en ons tot het uiterste moeten inspannen om alles te worden wat we zouden kunnen zijn.
Hij kon nu grapjes over zijn lichaam maken.
Hoe dichter hij bij het einde kwam, hoe meer hij het louter als een omhulsel beschouwde, een vat voor de ziel. Het verschrompelde toch tot een nutteloze hoop vol botten en daardoor was het makkelijker om het los te laten.
Doodgaan is natuurlijk. Dat we er zo een drukte over maken, komt doordat we onszelf niet als een deel van de natuur zien.
Liefde
Zolang we elkaar kunnen liefhebben en ons het gevoel van die liefde herinneren, kunnen we sterven zonder ooit te verdwijnen.
Alle liefde die je hebt voortgebracht is er nog. Alle herinneringen zijn er nog. Je leeft verder – in het hart van iedereen die je ontroerd en gekoesterd hebt, terwijl je hier was. De dood maakt een eind aan een leven, niet aan een relatie.
Liefde is wanneer je net zo bezorgd bent over de omstandigheden van een ander als over je eigen omstandigheden.
Er bestaat niet zoiets als te laat in het leven...